In de afgelopen paar jaar schreef ik er hier al eens eerder over mijn voornemen om een boek te schrijven over een vijftiende-eeuws onderwerp. Ook publiceerde ik bij wijze van blog hoofdstukjes die ooit in dat boek terecht zouden moeten komen. En nu is het zo ver, het boek is af. Sterker nog, het is gedrukt en ligt vanaf vandaag in de winkel of is daar naar toe op weg.
Ik heb er de afgelopen vier jaar aan gewerkt, niet constant, soms slechts één of twee avonden in de week, maar gedurende enkele vakanties bijna dagelijks en als het even kon fulltime. Dus eigenlijk ben ik wel blij dat het nu klaar is, zodat er ruimte ontstaat om weer iets nieuws op te pakken. Misschien wordt dat ook wel een boek, dat zou leuk zijn!
Maar eerst nog even over dit nieuwe boek. Het heet De Wendische Oorlog, met als ondertitel Holland, Amsterdam en de Hanze in de vijftiende eeuw. De flaptekst – die ik overigens zelf heb opgesteld – zegt er dit over:
Tussen 1438 en 1441 vochten Holland en Zeeland ter zee een kaperoorlog uit met een aantal belangrijke Hanzesteden in Noord-Duitsland: Hamburg, Lübeck, Lüneburg, Rostock, Wismar en Stralsund. Ooit waren de partijen nauwe bondgenoten geweest, maar hun onderlinge verhouding verslechterde en mondde uit in wat de Wendische Oorlog is gaan heten. De Hanze, de hertog van Bourgondië en zijn stadhouders, maar ook de schout van Amsterdam, de koning van Denemarken en de Grootmeester van de Duitse Orde in Pruisen speelden allemaal een belangrijke rol in deze strijd om schadeclaims en handelsbelangen.
De auteur beschrijft de politieke en culturele achtergronden van het conflict. Daarnaast besteedt hij veel aandacht aan de maritieme aspecten, zoals de schepen die werden ingezet: koggen, baardzen en balengiers. Holland en de landen en steden aan de Oostzee hebben een gedeeld handelsverleden met elkaar, maar was Amsterdam nu wel of geen Hanzestad?
En zo is het precies. Het boek is losjes gebaseerd op de doctoraalscriptie waarmee ik in 1990 afstudeerde in de Middeleeuwse geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Sinds die tijd is er veel gebeurd binnen het Hanze-onderzoek, er zijn zelfs compleet nieuwe wetenschappelijke paradigma’s opgekomen die de geschiedenis van de Hanze en zijn relatie tot Holland opnieuw hebben gedefinieerd. Daar heb ik in ruime mate van kunnen profiteren. Ook ben ik verschillende keren op reis geweest, naar de Wendische steden en naar Denemarken. Ik heb het Hansemuseum in Lübeck bezocht, de koggeschepen van Kampen en Bremerhaven gezien en de Skuldelevschepen in Roskilde. Dat heeft allemaal een plek gekregen in dit boek.
In samenspraak met de mensen van Uitgeverij Verloren, met name uitgever Anja van Leusden, is het een mooi boek geworden, dat geïllustreerd is met ruim 65 kleurenafbeeldingen en voorzien van een prachtige omslag, ontworpen door Frederike Bout. Redactrice Marleen Boevé heeft de tekst nog eens flink onder handen genomen en daar was ik blij mee, want op een gegeven moment zie je je eigen fouten, stijlbloempjes en andere eigenaardigheden niet meer. Het binnenwerk ten slotte is opgemaakt door Patricia Harsevoort en die heeft een mooie letter uitgekozen (de Questa), waardoor lopende tekst, citaten en bijschriften een prachtig geheel vormen.
Er is een lijstje mensen die allemaal vanwege hun inhoudelijke bijdrage worden bedankt en hun namen vind je terug in het Voorwoord. Tot slot moet ik natuurlijk ook de verschillende Fondsen bedanken die allemaal een financiële bijdrage hebben geleverd, waardoor de publicatie van dit boek mogelijk is geworden. Hun namen staan uitgebreid vermeld in het Colofon. Nu op naar een nieuw hoofdstuk!
De Wendische Oorlog
Holland, Amsterdam en de Hanze in de vijftiende eeuw
ISBN 9789087047139
Genaaid/gebrocheerd, 256 pagina’s fullcolour
Prijs: € 25,-.
Uitgeverij Verloren, Hilversum. www.verloren.nl
Op de website van Verloren zijn ook de eerste 14 pagina’s te lezen.
O ja, er staan ook heel veel afbeeldingen van schepen in, zoals deze van de Bremerkogge in het Schiffahrtsmuseum in Bremerhaven.
Maar natuurlijk bevat het boek ook veel historische afbeeldingen. Dit is ook een mooie: het Amsterdamse stadswapen verwerkt in een 17de-eeuws glas-in-loodraam.
